SOUNDTRACK ΕΤΩΝ 50

Στις 29 Οκτωβρίου 2009 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από τη στιγμή που εκδόθηκε στο περιοδικό Pilote η πρώτη ιστορία του Αστερίξ. Οι ήρωες των Goscinny και Uderzo που τόσα χαμόγελα μας έχουν χαρίσει όλα αυτά τα χρόνια, μαζί με τις ιστορίες τους φέρουν μαζί τους και το ακουστικό τους περιβάλλον ή το ηχητικό τους τοπίο. Η μουσική βέβαια έχει αφεθεί στα πολύπαθα χέρια του Κακοφωνίξ (υπάρχει αναφορά σε προηγoύμενο post) όμως παντού είναι παρώντα εκείνα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως soundtrack των ιστοριών του του Αστερίξ. Η πρώτη εμφάνιση λεκτικής ηχοποίησης εμφανίζεται στον "Αγώνα των αρχηγών" (σελ. 6, βινιέτα 16) όπου τα δέματα από άχυρα που προσγειώνονται στα κεφάλια των ανταγωνιστών μας δίνουν δύο ηχηρά BOF! και PAF! Ακριβώς τον ίδιο PAF! κάνει και η πρώτη "σφαλιάρα" που πέφτει στις ιστορίες του Αστερίξ και δεν είναι από τον μικρόσωμο ήρωά μας, ούτε από τον Οβελίξ, αλλά από, των φιλορωμαϊκών αντιλήψεων, φιλόδοξο αρχηγό Δυοσυντρίξ σε δικό του σύμβουλο, του οποίου η προσγείωση ηχοποιείται με ένα FLOC! Θα ήταν υπερβολικό να παραθέσω ένα-ένα κάθε GLONG! PLOUF! MΠ(!)AUM PAF! PAF! BLOUP! BLOUP! CLAP,CLAP, CLAP! αναφέροντας την ακριβή θέση στα σκίτσα, μπορούμε όμως σταχυολογώντας να δούμε κάποια σημαντικά ηχητικά τοπία. Την πρώτη μπουνιά του Οβελίξ, ένα γεμάτο CHONK!, που δεν είναι σε λεγεωνάριο αλλά στον ίδιο του τον αρχηγό. Το εκωφαντικό ΒRADABOUM!! όταν διαλύεται μέρος του σπιτιού του Νουμερόμπις του αλεξανδρινού αρχιτέκτονα στο "Αστερίξ και Κλεοπάτρα" (σελ. 13). Την μεγαλοπρεπέστατη άφιξη της Κλεοπάτρας με TARATATARIII!! και DZIM BOUM. Την εισαγωγική βινιέτα στον "Μάντη" με τα BRRRAOUMM! των κεραυνών. Το σπινιάρισμα της σπορ άμαξας του Γιεγιεδίξ στο "Αστερίξ και οι Νορμανδοί" όπου ακούγεται ένα διαπεραστικό TCHRIIII! (σελ 6). Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε εκατοντάδες παραδείγματα μέσα από από τις σελίδες του κάθε τεύχους, όμως θα περιοριστώ στην εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων. Πρώτ΄απ' όλα αξίζει να αναφερθεί πως οι λεκτικές ηχοποιήσεις (αυτές που είναι άρρηκτα δεμένες με το σχέδιο της βινιέτας και όχι στα συννεφάκια των διαλόγων -thanks George) δίνονται στο λατινικό αλφάβητο,πράγμα που δίνει τα απαραίτητα "εξωτικά" ηχοχρώματα. Παράλληλα, χρησιμοποιούνται στο έπακρο οι διακρίσεις -κυρίως των συμφώνων- για τον χαρακτηρισμό της κάθε κίνησης. Έτσι, χτυπήματα, φαπίτσες, ανώμαλες προσγειώσεις λεγεωνάριων, πτώσεις αντικειμένων, συνδεύονται κατά κύριο λόγο από άφωνα στιγμιαία (οδοντικά, χειλικά) σύμφωνα "τ", "π",ενώ συρσίματα και τραβήγματα χαρακτηρίζονται από εύφωνα και άφωνα σύμφωνα διαρκείας, "σ",¨φ" κ.ο.κ. Η χρήση των φωνηέντων είναι πάντα ανάλογη των απαιτήσεων για προσωμοίωση με τους πραγματικούς ήχους (το βράσιμο της χύτρας PLOP! PLOP!, τα παλαμάκια CLAP! ). O ήχος από τη σάλπιγγα ή το κέρας μορφοποιείται με την επανάληψη φωνηέντων π.χ. BOUOUOU!!. Οι λεκτικές ηχοποιήσεις ασφαλώς και δεν παρατηρούνται αποκλειστικά στα κόμιξ του Αστερίξ. Κάθε σειρά έχει τις δικές της και μάλιστα πολλές είναι και κοινές αλλά είπαμε... ο Αστερίξ έγινε πενηντάρης και ΧΙΑΡΓΚ! ΧΙΑΡΓΚ! αξίζει να σταθούμε λιγάκι εδώ.

X FACTOR

Ο τραγουδιστής Χ έχει πετύχει. Είναι νέος, με αδιαμφισβήτητα καλή φωνή, που γράφει και ερμηνεύει τραγουδάκια για παιδικά πάρτυ και διαφημιστικά σποτ. Συν τοις άλλοις ο τραγουδιστής Χ δηλώνει πως το μόνο θέμα που πρέπει να πραγματεύεται ένα τραγούδι είναι ο ΕΡΩΤΑΣ. Το μόνο. Δεν μπορεί να γίνει τραγούδι, κατά τη γνώμη του, κάτι που θα μιλάει για κάτι διαφορετικό. Δυστυχώς γι' αυτόν, πολλοί τραγουδοποιοί στο παρελθόν είχαν διαφορετική άποψη και "τόλμησαν" ν' αγγίξουν και άλλα θέματα πλήν του ΕΡΩΤΑ. Άλλη άποψη είχε ο Lennon με το imagine, ο Elvis με το in the gheto, οι Beatles με το let it be, o Sinatra με το new york, οι Pink Floyd με το money, οι Stones με το Sympathy for the devil, οι Lynyrd Skynyrd με το Sweet home Alabama ( o τραγουδιστής Χ κάτι έχει "δανειστεί" απ' το παραπάνω τραγούδι για να γράψει δικό του ερωτικό), οι Blues Brothers με το Sweet home Chicago, ο Φλωρινιώτης με το Πειράζει, και ο Τζίμης Πανούσης με τα δικά του "Κάγκελα". Οι παραπάνω καλλιτέχνες βέβαια έχουν το ελαφρυντικό ότι προϋπήρξαν του X Factor, και δεν εφωτίσθησαν... Υ.Γ. Κύριε Χ Factor, ο Σαββόπουλος στην Συννεφούλα όταν λέει "είχα μια αγάπη" άλλο πράγμα εννοεί, αλλά τι να λέμε τώρα...

ΚΑΘΑΓΙΑΣΙΣ

Με αφορμή το αίτημα της τραγουδίστριας Βίσση να της χορηγηθεί άδεια για πραγματοποίηση συναυλίας της στο θέατρο Ηρώδου Αττικού!! θέλω να καταγράψω και να μοιραστώ κάποιες σκέψεις. Πρώτ΄απ΄όλα για τον χώρο, τον οποίο θεωρώ Ιερό Ναό της Τέχνης όχι μόνον εξ αιτίας της ιστορικότητάς του ως μνημείο, αλλά κυρίως λόγω του πολύχρονου εμποτισμού του από Τεράστιους καλλιτέχνες που έφτασαν στην Ουσία της Τέχνης και άφησαν, κάποιοι από αυτούς, δυσαναπλήρωτο κενό. Εμποτίστηκε το θέατρο και από ανθρώπους που έζησαν, δούλεψαν για τις ανώτερες μορφές της τέχνης τους, άφησαν το στίγμα τους και έφυγαν διακριτικά από το προσκήνιο, με παράσημό τους την αναγνώριση από τους συναδέλφους τους (και μόνο). Ε! περάσαν και κάποιοι αρουραίοι σπαταλώντας απλά...ρεύμα. Η τραγουδίστρια Βίσση λοιπόν θέλει και εκείνη να πάρει το παράσημο. Τραγουδίστρια που χωρίς αμφιβολία διαθέτει αξιόλογη φωνή και μεγάλη εμπειρία, αφού βρίσκεται στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού πάνω από τριάντα χρόνια. Η Ένστασις!! Έρχεται μια δεδομένη στιγμή, ένα μαγικό σημείο- πέρασμα, στο οποίο πρέπει να διαλέξει κανείς με ποιούς είναι. Μ΄εμάς ή με τους άλλους. Αν επιλεχθούν οι "εμάς" μένουμε μ΄αυτούς, αν η επιλογή είναι οι "άλλους" αντίστοιχα. Δεν γυρνάμε στα στερνά μας να πούμε, ζήσαμε τη χλιδή, το εύκολο, το πρόχειρο, το ευτελές με τις χρυσές πωλήσεις, το ανούσιο, άντε πάμε τώρα στην άλλη όχθη να μας καθαγιάσει. Δεν είχα εξοικείωση με το ρεπερτόριο της τραγουδίστριας αλλά το you tube είχε διάθεση να βοηθήσει. Βρήκα λοιπόν υλικό και ετοίμασα μια πρόταση για το πρόγραμμα της βραδυάς. Έχουμε λοιπόν και λέμε. ΘΕΑΤΡΟ ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ/ ΣΥΝΑΥΛΙΑ Α. ΒΙΣΣΗ.

1. Ρε! Με στοίχους όπως: το νταηλίκι κ' η μαγκιά/ μια βραδυά μαγικιά/ τρακάρανε τυχαία.
2. Συγχαρητήρια! Με στοίχους όπως: όχι, όχι, όχι δεν θα νευριάσω/ ούτε και σκοπεύω να σε βρίσω...
3. Το πολύ- πολύ! Με στοίχους όπως: το πολύ-πολύ να μη με γνωρίσει/ και κατάμουτρα την πόρτα να μου κλείσει.
4. Σχιζοφρένεια! Mε στοίχους όπως: τις ασφάλειες να καίω/ να γελάω και να κλαίω.
5. Τάσεις αυτοκτονίας! (tsifteteli) Με στοίχους όπως: δεν έχω τάσεις αυτοκτονίας/ όμως η έλλειψη επικοινωνίας μαζί σου/ μ΄έχει τρελλάνει μου 'χει κάνει κακό.
6. Στην Πυρά! Με στοίχους όπως: μπορείς απόψε να βγείς/ μ' όλες τις ΤΣΟΥΛΕΣ της γης/ στην πυρά (δις) με τις ξενέρωτες.
7. Για μπιζ το Νάϊλον, το Χωρίς το μωρό μου,και η Έκπληξη.

Υ.Γ. Ψάχνωντας, έπεσα πάνω σ΄ ένα παλιό της τραγούδι που δεν γνώριζα αλλά με εντυπωσίασε, το Περιοδικό.

H KΙΘΑΡΑ ΠΟΥ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΦΛΑΟΥΤΟ ΤΗΣ

Ήθελα να περάσει λίγος καιρός. Να φύγει η οργή από μέσα μου για την ελληναρία των δρόμων (και των πάντων). Την ελληναρία που σιχαίνομαι και με τρομάζει. Καλύτερο θα ήταν να γράψω πέντε πραγματάκια για τον Σπύρο Παπικινό που γνώρισα ως μαθητής μουσικής δωματίου, χωρίς να αναφερθώ στα πως και τα γιατί που δεν θα μπορούσα ν' αποφύγω αν έγραφα νωρίτερα. Θαυμάσιος φλαουτίστας και εργάτης της μουσικής, πειραχτήρι, αλλά και ονειρικά στοχαστικός με είχε κερδίσει σαν δάσκαλος. Αυτό που με εντυπωσίαζε όμως, ήταν αυτή η απίστευτη αγάπη που είχε για την κιθάρα. Όταν τον άκουγες να μιλάει για την κιθάρα κι αν δεν κρατούσε στα χέρια το φλάουτό του, θα ορκιζόσουν πως είχες να κάνεις με δάσκαλο κιθάρας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως, τα περισσότερα για το χαμό του Σπύρου Παπικινού γραφτήκαν από κιθαριστές. Τα ζεστά καλοκαιριάτικα απογεύματα, στα βουνά της Κέρκυρας, μακρυά από την βοή και την πολυκοσμία είναι σίγουρο πως κάποιος δεν θα μελετάει πιά...

Κακοφωνίξ

Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα ή καταστάσεις θα είναι εντελώς συμπτωματική.Εξάλλου, ο χρόνος και ο τόπος όπου έδρασε ο συγκεκριμένος βάρδος είναι, θα μπορούσα να πω, προσδιορισμένος και δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Ο Κακοφωνίξ λοιπόν, ο ήρωας των Goscinny και Uderzo, μπορεί να αποτελεί προϊόν της φαντασίας των δημιουργών του, το oficio του όμως έχει στέρεες ιστορικές βάσεις και σίγουρα οι συνάδερφοί του- που υπήρξαν- την ίδια εποχή είχαν σοβαρότατες καλλιτεχνικές και κοινωνικές υποχρεώσεις. Για τους Κέλτες και την παράδοσή τους, η λυρικό- επική ποίηση των βάρδων και ιδιαιτέρως η μελοποιημένη της έκφραση, λειτουργούσε ως ικανότατος αναμεταδότης ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας των ηρωϊκών κατορθωμάτων των Βασιλιάδων και των πολεμιστών τους. Ανεξαρτήτως του ότι ο φανταστικός μας βάρδος έτυχε, ελέω των δημιουργών του, να μην διαθέτει ούτε στο ελάχιστο τα φωνητικά προσόντα για να ασκήσει το λειτούργημά του με συνέπεια να μην έχει την εκτίμηση των συγχωριανών του (ιδιαιτέρως του Αυτοματίξ που δεν χάνει την ευκαιρία να του το δείχνει σε κάθε περίπτωση), οι σύγχρονοί του βάρδοι τον δεύτερο και πρώτο αιώνα π.Χ. έχαιραν μεγάλης εκτίμησης και κατείχαν σημαντική θέση στην κοινωνική ζωή. Άλλωστε,δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μαζί με τους Δρυίδες, τους Οβάτες(μάντεις- θεραπευτές) οι Βάρδοι ανήκαν στην ιερατική τάξη, είχαν ρόλο παιδαγωγού και συμμετείχαν στα συμβούλια λήψης αποφάσεων του τόπου τους, κάτι από το οποίο δεν εξαιρείται ο Κακοφωνίξ. Για τον άτυχο βάρδο μας βέβαια, η τραγουδιστική ερμηνεία του με τη συνοδεία της λύρας αλλά και η έλλειψη αυτογνωσίας δεν του επιτρέπουν να έχει μια θέση στο πανηγυρικό τσιμπούσι του τέλους κάθε ιστορίας παρακολουθώντας δεμένος και από μακρυά τις εξελίξεις, το γλέντι και τους αχνιστούς μεζέδες.

ΠΕΡΙ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

Θα είμαι σαφής. Έχει, κατά την γνώμη μου, φτάσει το πλήρωμα του χρόνου για την αναφορά από μέρους των δημιουργών μουσικής- τραγουδοποιών, συνθετών,"ηχητικών αρχιτεκτόνων", guru των ήχων, ηχογλυπτών και άλλων συναφών επιτηδευματιών- των, εμφανών τουλάχιστον, επιρροών και επιδράσεων που ανιχνεύονται στα έργα τους. Σε μιά εποχή όπου η δημιουργία, αναπόφευκτα, σχετίζεται- σε μεγάλο βαθμό- και με την αυτούσια αναπαραγωγή ρυθμικών, αρμονικών, μελωδικών ή ηχητικών μοντέλων θα ήταν το λιγότερο χρήσιμο αν όχι αναγκαίο στον μουσικολόγο του αύριο αν ο δημιουργός του παρείχε a priori εκείνες τις πληροφορίες που αργά ή γρήγορα θα ανακάλυπτε με την έρευνα του. Στην άκρη του μυαλού μου υπάρχει φυσικά το Entroduction του d.j. Shadow δίσκος ολοκληρωτικά δημιουργημενος από samples. Η "εκμυστήρευση" από μέρους του δημιουργού των συστατικών/υλικών του ήχου του, π.χ. με τι ενισχητή και τι έφέ έβγαλε τον συγκεκριμένο ήχο της κιθάρας του, μπορεί να φαίνεται υπερβολική αλλά σίγουρα θα βοηθήσει στο να ξεπεραστούν προβληματισμοί του τύπου,έχει ήχο Santana ή μου θυμίζει Pink Floyd. Θα μπορούσαν βεβαίως να βρεθούν εφαρμογές ανάμεσα σε διαφορετικές δουλειές του ίδιου καλλιτέχνη, πιθανότατα και από διαφορετικές περιόδους του έργου του, όπου θα αναλύονται από τον ίδιο - και όχι από κάποιον κριτικό ή μουσικολόγο- οι δομές και οι σχέσεις συνάφειας ανάμεσά τους.

GUAJIRA GUANTANAMERA

"Ο Ωσηέ χρησιμοποίησε τον ήχο απ' τις σάλπιγγες για να φέρει τον τρόμο στις καρδιές των κατοίκων τις Ιεριχούς". Έτσι ξεκινάει το άρθρο του περιοδικού P.S.της κυριακάτικης el pais 17 Αυγούστου 2008,σχετικά με τα βασανιστήρια που γίνονται στις φυλακές του Guantanamo και φέρουν τον κωδικό "La Disco". Πρόκειται για ένα είδος ψυχοπνευματικού βασανισμού όπου οι κρατούμενοι, στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, εξαναγκάζονται να ακούν, αλυσσοδεμένοι, τραγούδια σε υψηλότατη ένταση στα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Το top-ten της ακουστικής κολάσεως περιλαμβάνει ανάμεσα σε άλλα τραγούδια όπως το Born in the U.S.A. του Springsteen ή το Dirt της Aguilera αλλά και τραγούδια της B.Spears των Rage Against the Machine, των Metallica κ.α. Τέτοιου είδους πρακτικές έχουν προ πολλού καταδικαστεί- δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνται- τόσο από το Ανώτατο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την Επιτροπή κατά των βασανιστηρίων του Ο.Η.Ε. όσο και από την Διεθνή Αμνηστία. Η εφαρμογή τέτοιου είδους βασανιστηρίων επιδρά με καταλυτικό τρόπο στην ψυχολογία των κρατουμένων με καταστροφικά αποτελέσματα απροσδιόριστου ακόμη μεγέθους όπως λένε ειδικοί ψυχολόγοι, επιφέρoντας ψυχοσωματικά προβλήματα μη ιάσιμα. Προκύπτει λοιπόν ένα νέο είδος για τους κριτικούς της Τέχνης, μιας και, μετά τον όρο "στρατευμένη τέχνη" πλέον μπορούμε να μιλάμε και για τέχνη που επιστρατεύεται. Πληροφορίες πως στους επόμενους μήνες θα χρησιμοποιηθούν ζωγραφικοί πίνακες των Hopper, Harring κ.α. αλλά και χαρακτικά από νέους εικαστικούς της Σχολής Καλών Τεχνών του Denver, σειρά διαλέξεων με θέμα την πολυπολιτισμικότητα, αλλά και επισκέψεις σε μουσεία σύγχρονης Τέχνης, ελέγχονται για την αξιοπιστία τους...